نانو پودر زیرکونیوم اکسید کاتالیست موثر در واکنش کنوناگل-هترو دیلز آلدر

چکیده واکنش متوالی کنووناگل – هترودیلزآلدر آلکین ها (دی ان دوست) با استفاده از نانوپودر زیرکونیوم دی اکسید انجام شده است. در این راستا واکنش ترکیبات دارای متیلن فعال ، نظیر دی متیل باربیتوریک اسید، ایندان دی ان ، پیرازولون -5-اون ها، بنزوئیل استونیتریل و ملدوروم اسید با o-پروپارژیلوکسی سالیسیل آلدئید در حضور نانوپودر زیرکونیوم دی اکسید منجر به تشکیل مشتقات چند حلقه ای محتوی حلقه پیرانی گردید. کلیه واکنش ها در حلال های آلی مختلف نظیر متانول، اتانول، استونیتریل و آب در شرایط رفلاکس انجام شدند. ضمنا مایعات یونی مختلف در شرایط ملایم دمای اتاق جهت انجام واکنش ها مورد استفاده قرار گرفتند، که از بین مایعات یونی مختلف، مایع یونی [bmim]no3 بهترین شرایط را جهت انجام واکنش در دمای اتاق دارا بود. در مسیر پیشنهادی، در حضور باز ابتدا واکنش کنوناگل انجام می شود و به دنبال تشکیل آلکن مربوطه (1-اکسو-1،3-بوتا دی ان)، آلکین به عنوان دی ان دوست عمل می کند. زیرکونیوم دی اکسید به عنوان فعال کننده ی دی ان دوست عمل نموده و بدون حضور آن واکنش هیچ گونه پیشرفتی ندارد. همچنین کلیه واکنش های فوق با استفاده از اسید لوئیس cui که قبلا انجام شده است و نتایج نشان دادکه واکنش ها در حضور نانو پودر zro2که در مقایسه با cui ، دارای زمان کوتاه تر و در شرایط ملایم در دمای اتاق انجام شده است. ویژگی های شاخص شرایط جدید واکنش عبارتند از : الف) انجام واکنش در دمای اتاق . ب) زمان کوتاه و ج) بهره بالا وفرآوری آسان محصول.